มาตรา 103 วรรคแรก  “อธิบดีมีอำนาจสั่งเพิกถอนใบอนุญาตที่ออกให้ตามความในหมวดนี้

เมื่อปรากฏว่าได้มีการฝ่าฝืนบทแห่งพระราชบัญญัตินี้หรือเงื่อนไขในใบอนุญาต หรือมีเหตุอันกระทบถึงความปลอดภัยหรือความผาสุกของประชาชน”

เหตุการณ์ไล่ทุบตี  จับมัดมือไพล่หลังและกักขังชาวบ้านที่ต่อสู้คัดค้านการทำเหมืองทองคำและทองแดงของบริษัท ทุ่งคำ จำกัด  ในเขตตำบลเขาหลวง อ.วังสะพุง จ.เลย  จนถึงขั้นบาดเจ็บสาหัสหลายราย  ด้วยการใช้กองกำลังอำพรางใบหน้าจำนวน 300 คน  พร้อมอาวุธครบมือ  ทั้งท่อนเหล็ก มีด และปืน  โดยการนำของ พล.ท....และลูกชาย  เมื่อกลางดึกของคืนวันที่ 15 ต่อเนื่องจนถึงรุ่งเช้าของวันที่ 16 พฤษภาคม 2557 นั้น ทำให้นึกย้อนถึงเหตุการณ์ในอดีตเมื่อสองสามปีก่อนที่กรมสอบสวนคดีพิเศษ (ดีเอสไอ)  ไล่จับกุมขบวนการขุด  ซื้อ  ขายและขนแร่เหล็กเถื่อนที่เมืองเลย

เพราะคำถามมีอยู่ว่า  ทำไมหน่วยงานที่กระตือรือร้นไล่จับแร่เหล็กเถื่อนคราวนั้นจึงเป็นดีเอสไอ แล้วกรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่ (กพร.) ที่เป็นหน่วยงานเกี่ยวข้องโดยตรงไปอยู่เสียที่ไหน ?

ไม่ยากเกินไปนักหากจะเปรียบเทียบเรื่องนี้กับข่าวขบวนการลักลอบตัดไม้ทำลายป่าด้วยการนำไม้มาสวมตอ  หรือนำไม้มาสวมโสร่งที่ป่าลุ่มน้ำสาละวิน เขตรอยต่อประเทศพม่าและไทย ถ้าพนักงานเจ้าหน้าที่รัฐไม่เอาหูไปนาเอาตาไปไร่  หรือไม่มีเอี่ยวเกี่ยวข้อง  คงเป็นไปไม่ได้ที่จะไม่รู้  หรือจะไม่ตัดไฟแต่ต้นลม หรือจะไม่สามารถจับกุมกลุ่มคนที่เกี่ยวข้องได้

และแทบไม่น่าเชื่อที่ตัวละครเกี่ยวกับการขุด  ซื้อ  ขายและขนแร่เหล็กเถื่อนจะเป็นตัวละครเดียวกันกับการซื้อ  ขายและขนแร่ทองแดงเถื่อน ของบริษัท ทุ่งคำ จำกัด จนนำไปสู่เหตุการณ์ความรุนแรงในค่ำคืนของวันที่ 15 ต่อเนื่องจนถึงรุ่งเช้าของวันที่ 16 พฤษภาคม 2557

บริษัท ฉางเถ่ พัฒนาการแร่ จำกัด  ที่เป็นตัวละครสำคัญในการขุด ซื้อ ขายและขนแร่เหล็กเถื่อนที่เมืองเลยเมื่อสองสามปีก่อน ในแฟ้มคดีของดีเอสไอบ่งชี้ว่า มีความสัมพันธ์ไม่ทางตรงก็ทางอ้อมกับบริษัท พี.ที.เค. ไมน์นิ่ง จำกัด ซึ่งเป็นบริษัททำเหมืองแร่เหล็กที่ภูอ่างในจังหวัดเลย  และมีโรงแต่งแร่เหล็กอยู่ในเขตเหมืองแร่ด้วย เพราะมีความเป็นไปได้ว่าแร่เหล็กเถื่อนบางส่วนนอกจากจะขนเอาไปลงเรือที่แม่น้ำเจ้าพระยาในเขตจังหวัดอยุธยาแล้ว อีกส่วนหนึ่งน่าจะนำมาที่บริษัท พี.ที.เค. ไมน์นิ่ง จำกัด ทำการแต่งแร่ต่อไปด้วย

ซึ่งเจ้าของตัวจริงของบริษัท พี.ที.เค. ไมน์นิ่ง จำกัด ก็คือนาย.... นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดแห่งหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ นั่นเอง

และก็เป็นนาย.....ที่ให้คนสนิทโทรศัพท์มาหลายครั้งหลายหนเพื่อนัดหมายนายสมัย ภักดิ์มี

ประธานสภาองค์การบริหารส่วนตำบลเขาหลวง ซึ่งเป็นผู้มีบทบาทต่อสู้คัดค้านเหมืองแร่ทองคำและทองแดงของบริษัท ทุ่งคำ จำกัด  คนหนึ่ง  เพื่อรบเร้าให้ไปหาเพื่อขอเจรจานำแร่ทองแดงออกจากเขตเหมืองแร่ที่บริษัท ทุ่งคำได้รับประทานบัตรบนภูทับฟ้า-ภูซำป่าบอน

จนในที่สุดนายสมัย ภักดิ์มี ทนแรงกดดันรบเร้าไม่ไหว  จึงไปพบนาย...  พร้อมสมาชิก อบต.เขาหลวง อีก 5 คน เมื่อสามเดือนก่อน (กุมภาพันธ์ 2557) ที่บ้านพัก

ในวันเข้าพบนาย...ยื่นข้อเสนอให้กับนายสมัย ภักดิ์มี  และพวกว่า ตัวเขาเป็นตัวแทนจากบริษัท ทุ่งคำ ให้มาขอขนแร่ทองแดงออกจากเขตเหมืองแร่เพื่อเอาไปขาย โดยจะขนวันละเที่ยว ๆ ละ 15 ตัน  ไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะหมด  แต่นายสมัย ภักดิ์มี ก็ไม่สามารถรับปากแทนชาวบ้านคนอื่นได้ โดยบอกแก่นาย...ว่าขอนำเรื่องนี้กลับไปปรึกษาหารือชาวบ้านก่อน เนื่องจากข้อเสนอดังกล่าวไปเกี่ยวข้องกับซุ้มประตูทางเชื่อมบ้านนาหนองบงระหว่างคุ้มใหญ่กับคุ้มน้อย ซึ่งเป็นอุปสรรคต่อรถขนแร่ขนาดใหญ่ เพราะโครงสร้างบางส่วนของซุ้มประตูไปสกัดขัดขวางถนนขนแร่ของบริษัท ที่ตัดผ่านถนนเชื่อมหมู่บ้าน กลายเป็นสี่แยกขึ้นมา  รวมถึงบ้านนาหนองบงเองมีระเบียบชุมชนห้ามรถบรรทุกหนักเกิน 15 ตัน ผ่านถนนของหมู่บ้านอีกด้วย

ต่อมา เมื่อวันที่ 22 เมษายน 2557 พล.ท.....นำชายชุดดำ 16 คน ใส่เสื้อคลุมแขนยาวสีดำปักสัญลักษณ์กลางหลังเสื้อคลุมเป็นรูปม้าขาวยกสองขาหน้าคาบธนูแดงบนกากบาทเป้ายิงล้อมด้วยแถบสีแดงวงกลมสองแถบ ๆ ละหนึ่งส่วนสี่ของวงกลม  พร้อมตัวอักษร ‘ทีมงาน พล.ท.....’  บุกเข้าไปในบ้านพักอาศัยของนายสุรพันธ์ รุจิไชยวัฒน์ เพื่อข่มขู่ขอนำแร่ทองแดงออกจากเขตเหมืองแร่ โดยขอใช้เส้นทางภายในหมู่บ้าน  หรือไม่ก็ต้องพังซุ้มประตูที่เชื่อมบ้านนาหนองบงระหว่างคุ้มใหญ่กับคุ้มน้อยออกไป สาระสำคัญที่ พล.ท.....  พูดตะโกนเสียงดังฟังชัดต่อหน้าชาวบ้านที่ลุกฮือเข้ามารายล้อมชายชุดดำหน้าบ้านนายสุรพันธ์ก็คือ “ผมมาขนแร่ทองแดงให้นาย....ที่รับซื้อแร่จากทุ่งคำไปแล้ว”

แต่ผลสุดท้ายชาวบ้านก็ลุกฮือขับไล่ พล.ท......และพวก  ออกไปจากหมู่บ้านได้  และไม่มีการขนแร่ทองแดงเกิดขึ้นในวันนั้น

            “ตอนนี้บริษัทกำลังอยู่ในภาวะขาดทุน ผมพูดตรง ๆ ถ้าปล่อยให้เขาทำต่อไปอีกหน่อยจนคืนทุน เขาจะได้ออกจากพื้นที่ของเราไป เพราะถ้าปล่อยให้สถานการณ์เป็นแบบนี้ต่อไป ที่นี่อาจจะเป็นสมรภูมิเลือด” ถ้อยคำของ พล.อ.......เมื่อปี 2551 ที่กล่าวไว้ในงานสัมมนาเรื่อง  “ผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตจากปัญหามลพิษสิ่งแวดล้อม : ศึกษากรณีจังหวัดเลย  เหมืองทองคำ” เมื่อวันที่ 22 ตุลาคม 2556 ณ สำนักงานสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ  ดังก้องเข้ามาระหว่างเขียนบทความชิ้นนี้

ไม่น่าเชื่อว่าคำพูดดังกล่าวของ พล.อ.....จะเป็นจริงในวันนี้  ซึ่งระหว่างนายพลทั้งสอง กอดคอสนิทแนบแน่นกันมาเมื่อครั้งยังรับราชการทหาร หลังจากออกจากราชการก็มีชื่อเป็นที่ปรึกษาให้กับบริษัท......ด้วยกันทั้งคู่

ผลงานที่สร้างชื่อเสียงโด่งดังให้แก่กลุ่มอิทธิพลของ พล.ท.....ก็คือการนำกลุ่มคนเข้ามาดูแลพื้นที่หลังเหตุการณ์ปาระเบิด เข้าไปในตลาดปัฐวิกรณ์ เมื่อปลายเดือนมกราคม 2553

ความเชื่อมโยงที่กล่าวมาทั้งหมดมาลงเอยตรงจุดที่ว่ามาตรา 103 วรรคแรก ของกฎหมายแร่ที่ระบุว่า      “อธิบดีมีอำนาจสั่งเพิกถอนใบอนุญาตที่ออกให้ตามความในหมวดนี้เมื่อปรากฏว่าได้มีการฝ่าฝืนบทแห่งพระราชบัญญัตินี้หรือเงื่อนไขในใบอนุญาต  หรือมีเหตุอันกระทบถึงความปลอดภัยหรือความผาสุกของประชาชน”  จึงเกิดคำถามตามมาว่าอธิบดี กพร. ไม่รับรู้หรือว่าพื้นที่นี้มีความขัดแย้งจนเป็นเหตุกระทบถึงความปลอดภัยหรือความผาสุกของประชาชนอยู่ ?

ข้อเท็จจริงในพื้นที่บ่งชัดอยู่แล้วว่า พื้นที่นี้มีความขัดแย้งและไม่มีความสงบสุขตามมาตรา 103 ดังที่ได้กล่าวไป นอกจากความรุนแรงที่ยกระดับขึ้นมาเรื่อย ๆ จนมาถึงคืนวันที่ 15 ต่อเนื่องรุ่งเช้าของวันที่ 16พฤษภาคม2557 แล้ว ก่อนหน้านั้น นับตั้งแต่เดือนกันยายน 2556 เป็นต้นมา ชาวบ้านโดนคดีฟ้องร้องจากบริษัททุ่งคำถึง 7 คดี สองคดีแรกเป็นคดีแพ่งเรียกค่าเสียหาย 50 ล้านบาท บวก 10 ล้านบาท ทุกวันจนกว่าคดีจะสิ้นสุดหรือกำแพงจะถูกทำลายลงและคดีอาญาโทษฐานบุกรุกและทำให้เสียทรัพย์จากการทำกำแพงครั้งที่หนึ่งเพื่อกั้นถนนไม่ให้รถบรรทุกแร่และสารเคมีในการทำเหมืองและประกอบโลหกรรมวิ่งผ่าน เพราะหวั่นเกรงผลกระทบที่เกิดขึ้น

สองคดีที่สองเป็นคดีแพ่งเรียกค่าเสียหาย 70 ล้านบาท และคดีอาญาโทษฐานบุกรุกจากการทำซุ้มประตู (กำแพงครั้งที่สาม) ปิดกั้นถนนด้วยวัตถุประสงค์เดียวกัน สองคดีที่สามเป็นคดีแพ่งเรียกค่าเสียหาย 150 ล้านบาท และคดีอาญาโทษฐานบุกรุกพื้นที่สาธารณะด้วยการนำแท่งคอนกรีตทรงกลม (กำแพงครั้งที่สอง) ปิดกั้นถนนด้วยวัตถุประสงค์เดียวกัน  และคดีสุดท้ายบริษัททุ่งคำร่วมกับ อบต.เขาหลวง ไปร้องทุกข์กล่าวโทษชาวบ้าน 22 คน ในข้อหาข่มขืนใจ บุกรุกและสร้างสิ่งกีดขวางทางสาธารณะ จนปัจจุบันยังเป็นคดีความกันอยู่ทั้ง 7 คดี

เหตุการณ์ความรุนแรงที่เกิดขึ้น ต้องถือว่า ได้รักษาวัฒนธรรมเชื้อไม่ทิ้งแถวได้เป็นอย่างดี เพราะเลือกใช้บริการของแก๊ง.... มาทำภารกิจนี้  ไม่ต่างจากคดีอื้อฉาวเมื่อ 19 ปีก่อน ว่าใครมีส่วนเกี่ยวข้องกับการบงการสังหารครูประเวียน บุญหนัก แกนนำคัดค้านโรงโม่หินสามโรง แม้ผู้ที่ถูกจับกุมจะพ้นจากการเป็นผู้ต้องหาคดีดังกล่าว เพราะอัยการสั่งไม่ฟ้องก็ตาม แต่คนเมืองเลยรู้กันทั้งนั้นว่า ใครคือผู้บงการฆ่าครูประเวียน

แต่ความเชื่อมโยงดังกล่าวยังไม่สิ้นสุดอยู่เพียงแค่นักธุรกิจและนักการเมืองเท่านั้น ตัวเชื่อมต่อที่สำคัญที่ทำให้ความรุนแรงทำงานได้ก็คือหน่วยงานราชการอย่าง กพร.  ที่เป็นผู้ออกใบอนุญาตซื้อ ขายและขนแร่ทองแดงล็อตนี้ ทั้ง ๆ ที่ขัดต่อมาตรา 103 วรรคแรก ตามที่ได้กล่าวมาแล้ว

ซึ่งใบอนุญาตดังกล่าวนั้นจะให้โดยเงื่อนไขใดก็ตาม ต้องนับว่าเป็นการสนับสนุนและส่งเสริมให้เกิดการใช้ความรุนแรงเมื่อคืนวันที่ 15 ต่อเนื่องจนถึงรุ่งเช้าของวันที่ 16 พฤษภาคม ขึ้นมา ซึ่งกพร.ไม่สามารถปัดความรับผิดชอบให้พ้นตัวได้

แน่นอนว่าแร่เถื่อนเข้ากันได้ดีกับคนถ่อย ผู้ที่มีชีวิตอยู่โดยไม่สนใจใยดีถึงชีวิตของมนุษย์ผู้อื่นแต่อย่างใด ขอเพียงผลประโยชน์เท่านั้นที่เคารพบูชา จนถึงขนาดไม่สนใจว่าตัวเองจะเข้าไปเกี่ยวข้องกับแก๊งอิทธิพลในการทำร้ายทำลายชีวิตประชาชนที่หวงแหนแผ่นดินถิ่นเกิดหรือไม่  อย่างไร

ขอให้ติดตามต่อไป  น่าจะมีความคืบหน้าเป็นข่าวออกมาในเร็ว ๆ นี้ว่า  ความตกลงซื้อขายแร่ทองแดง 476 ตัน ล็อตนี้  ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องจะแบ่งกันคนละเท่าไหร่

และถ้าจะลบล้างความผิดของตัวเองที่ไปเกี่ยวข้องกับแก๊งอิทธิพลในการทำร้ายชีวิตชาวบ้านเมื่อกลางดึกของวันที่ 15 ต่อเนื่องจนถึงรุ่งเช้าของวันที่ 16 พฤษภาคม กพร. ต้องเพิกถอนใบอนุญาตซื้อแร่หรือใบอนุญาตอื่นใด ตามมาตรา 103 ของกฎหมายแร่ และสั่งระงับยับยั้งแร่ทองแดงเถื่อนที่กองอยู่ที่โกดังที่ศรีราชาทันที ก่อนจะถูกส่งออกนอกราชอาณาจักร หรือหากส่งออกนอกราชอาณาจักรไปแล้ว ก็ต้องไล่เบี้ยให้ได้ตั้งแต่ต้นทางการซื้อ ขายและขนแร่ทองแดงเถื่อนล็อตนี้เพราะเป็นการซื้อ ขายและขนแร่ท่ามกลางเหตุอันกระทบถึงความปลอดภัยหรือความผาสุกของประชาชน

ร่วมเป็นแฟนเพจเฟสบุ๊คกับ TCIJ ออนไลน์

www.facebook.com/tcijthai