เครือข่ายรณรงค์หยุดพนันได้จัดการประชุมเครือข่ายภาคประชาชนปฏิรูปสลาก ครั้งที่ 1 โดยผู้ร่วมการประชุมประกอบด้วย นายธนากร คมกฤส ผู้รับผิดชอบโครงการรณรงค์หยุดพนัน นายไพศาล ลิ้มสถิตย์ นักวิชาการด้านกฎหมายพนัน และกรรมาธิการวิสามัญศึกษาปัญหาและแนวทางการปฏิรูประบบการบริหารจัดการสลากในประเทศไทย รวมถึงเป็นอนุกรรมาธิการศึกษาการจัดสรรเงินจากการจำหน่ายสลากของรัฐเพื่อพัฒนาสังคม และลด ละ เลิกพนัน วุฒิสภา (พ.ศ.2555-2556) น.ส.ศิริพร ยอดกมลศาสตร์ ศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และนายสงกรานต์ ภาคโชคดี ผู้อำนวยการสำนักงานเครือข่ายองค์กรงดเหล้า

นายธนากร คมกฤส ผู้รับผิดชอบโครงการรณรงค์หยุดพนัน กล่าวว่า ปัจจุบัน สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลมีปัญหาหลายเรื่อง เช่น ปัญหาการจำหน่ายสลากเกินราคา ที่มาจากวิธีการบริหารการขายของสำนักงานสลากฯ เอง ที่ใช้วิธีการขายขาดโดยไม่มีการรับซื้อคืน จึงกลายเป็นผู้ซื้อสลากไปจำหน่ายรับภาระที่ต้องนำไปจัดการด้วยการเพิ่มราคาสลากเพื่อทดแทนสลากที่เรียกกันว่า เลขบอด เป็นต้น

สำนักงานสลากฯ จึงแก้ปัญหาการจำหน่ายสลากเกินราคา ด้วยการออกเครื่องจำหน่ายสลากหรือที่เรียกว่า หวยตู้ โดยใช้ขายสลาก 2 ตัวและ 3 ตัวเท่านั้น จึงคล้ายกับหวยบนดินโดยไม่ใช้วิธีการเขียน แต่เปลี่ยนเป็นการขายผ่านตู้เท่านั้น ทางเครือข่ายรณรงค์หยุดพนันเห็นว่า สำนักงานสลากฯ แก้ปัญหาไม่ตรงจุด การขายสลากด้วยการเพิ่มผลิตภัณฑ์ขึ้น จึงเท่ากับเพิ่มช่องทางการพนันในสังคม

นอกจากนี้ยังพบความพยายามแก้ พ.ร.บ.สํานักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล พ.ศ.2517 ที่ต้องการเพิ่มอำนาจการออกสลากอื่น ๆ ให้แก่สำนักงานสลากฯ เช่น สลากทายผลกีฬา สลากตัวเลขอย่างล็อตโต ซึ่งสามารถออกได้มากว่า 16 วันต่อครั้ง จึงเป็นประเด็นที่น่าวิตก ถ้ามีการผลักดันและเพิ่มรูปแบบให้กองสลากสามารถออกผลิตภัณฑ์ใหม่ได้ถือเป็นการผลักดันให้กองสลากกลายเป็นเจ้ามือพนันเต็มตัว

นายธนากรกล่าวถึงสถานการณ์ในขณะนี้ว่า กฎหมายดังกล่าวน่าจะถูกแก้ไขอย่างแน่นอน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเพื่อให้หวยออนไลน์หรือหวยตู้สามารถจำหน่ายได้อย่างถูกกฎหมาย แต่ถ้าหากร่าง พ.ร.บ ดังกล่าวจะมีการแก้ไข ภาคประชาชนควรมีส่วนผลักดันให้เกิดการแก้ไขตั้งแต่เรื่องของปรัชญา แนวคิดในการออกสลาก สำนักงานสลากฯ ควรดำเนินกิจการเพื่อแก้ไขปัญหาสังคม ไม่ใช่หน่วยงานเพื่อแสวงหารายได้เข้าสู่กระทรวงการคลัง

ขณะที่น.ส.ศิริพรกล่าวถึงปัญหาโครงสร้างสำนักงานปฏิรูปสำนักงานสลากฯ ว่า ปัจจุบันกองสลากมีความพยามที่จะผลักดันรูปแบบของสลากใหม่ ๆ ให้เกิดขึ้น อีกทั้งเรื่องการขายสลากเกินราคาก็เพราะมีคนในกองสลากเข้าไปเกื้อหนุนและโครงสร้างการจัดการของสำนักงานสลากฯ ก็ถูกฝ่ายการเมืองแทรกแซงได้ง่าย เกิดความไม่โปร่งใส ไม่มีธรรมาภิบาล และไม่สามารถตรวจสอบได้

“เมื่อมีการจำหน่ายสลากเกินราคา นักเสี่ยงโชคจึงหันไปซื้อหวยใต้ดิน เพราะสามารถซื้อได้ในราคาถูก อัตราจ่ายค่าตอบแทนดีกว่า การขายหวยออนไลน์เพื่อให้ราคาสลากถูกลง คนเล่นหวยใต้ดินน้อยลง จึงเป็นการแก้ปัญหาที่ไม่ตรงจุด เพราะปัญหาเกิดจากโครงสร้างการบริหารและที่สำคัญมาตรการต่าง ๆ ที่กองสลากเสนอมาไม่เคยกล่าวถึงมาตรการจัดการปัญหาต่างๆ เหล่านี้” น.ส.ศิริพรกล่าว

น.ส.ศิริพรกล่าวต่อว่า ทางเครือข่ายรณรงค์หยุดพนันจึงต้องการเรียกร้องให้เกิดการปฏิรูปกองสลากและมีมาตรการการจัดการอย่างเหมาะสม เช่น การปกป้องดูแลเยาวชนไม่ให้เข้าสู่พื้นที่การพนัน ห้ามผู้ที่อายุไม่ถึง 18 ปี ซื้อขายสลาก ผู้ขายจะต้องมีความรู้ในการซื้อขายสลาก และเสนอให้มีการใช้เลขบัตรประจำตัวประชาชนในการซื้อและการจ่ายรางวัล เรื่องสถานที่การจัดจำหน่ายควรเป็นร้านเฉพาะ ไม่ขายในร้านสะดวกซื้อ หรือห้ามไม่ให้มีการขายแบบเครื่องพกพา

ด้าน นายอิฐบูรณ์ อ้นวงษา จากมูลนิธิเพื่อผู้บริโภค ตั้งข้อสังเกตต่อที่ประชุมว่า สัดส่วนเงินรางวัล 60 เปอร์เซ็นต์ ทุกงวดจ่ายเป็นรางวัลครบหมดหรือไม่ และถ้าหาก 60 เปอร์เซ็นต์ใช้จ่ายเป็นเงินรางวัลไม่ครบ เงินที่เหลือไปอยู่ที่ไหน ซึ่งควรมีการชี้แจงรายละเอียดอย่างชัดเจน โดยเสนอว่าควรนำเงินที่เหลือมาใช้พัฒนาด้านต่าง ๆ และเสนอให้มีสำนักงานสลากฯ ควรมีการบริหารจัดการอย่างโปร่งใส เปิดเผย และสามารถตรวจสอบได้

ช่วงท้ายของการประชุมทางเครือข่ายภาคประชาชนปฏิรูปกองสลากเห็นว่า จะต้องทำการผลักดันร่างกฎหมายของภาคประชาชนเข้าไปพร้อมกับร่างกฎหมายของวุฒิสภา เพื่อให้เกิดการปฏิรูปสำนักงานสลากฯ ต่อไป